تعریف عدالت انتقالی (Transitional Justice):
عدالت انتقالی به مجموعه‌ای از تدابیر حقوقی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی گفته می‌شود که برای رسیدگی به جنایات گسترده، نقض حقوق بشر و جرایم جنگی در دوره‌های گذار از جنگ، دیکتاتوری یا نسل‌کشی به سوی صلح، دموکراسی و حاکمیت قانون طراحی و اجرا می‌شود.

این دورهٔ گذار ممکن است شامل انتقال قدرت از یک رژیم سرکوبگر به یک دولت دموکراتیک، پایان جنگ داخلی یا پایان دوره‌های نسل‌کشی و پاک‌سازی قومی باشد.

اهداف اساسی عدالت انتقالی:

حقیقت‌یابی: آشکارسازی حقیقت دربارهٔ جنایات، قربانیان و عاملان.

پاسخگویی و محاکمه: برگزاری دادگاه‌های عادلانه برای محاکمه جنایتکاران.

جبران خسارت: پرداخت غرامت به بازماندگان و قربانیان.

اصلاحات نهادی: بازسازی نهادهای دولتی و امنیتی برای جلوگیری از تکرار جنایات.

آشتی و بازسازی: ایجاد فضای آشتی و بازسازی اجتماعی و روانی جامعه.

نمونه‌های مهم عدالت انتقالی در تاریخ:

محاکمات نورنبرگ پس از جنگ جهانی دوم.

کمیسیون حقیقت‌یابی آفریقای جنوبی پس از آپارتاید.

دادگاه‌های بین‌المللی یوگسلاوی و رواندا.

دادگاه فوق‌العاده کامبوج برای جنایات خمرهای سرخ.