نسل کشی بارزانیها- 1983

عملیات دستگیری، کشتار و مفقود کردن بارزانی ها

دولت عراق در طول تاریخ خود جنایات مختلفی را علیه مردم کرد انجام داده است و در طول 35 سال حکومت خود هرگز از ارتکاب جنایات مختلف علیه جوامع عراقی مانند کردها، ایزدی ها، مسیحیان، یهودیان و شیعیان دریغ نکرده است. یکی از جنایات، نسل کشی بارزانی ها بود.

 در سال 1975 با هماهنگی عراق و ایران با همکاری رئیس جمهور الجزایر و با همکاری مخفیانه روسیه و آمریکا قرارداد موسوم به معاهده الجزایر امضا شد. باعث شکست انقلاب سپتامبر کردها شد.

نتیجه توافق منجر به آوارگی و مهاجرت اجباری هزاران نفر به کشورهای همسایه شد و رژیم بعث روستاها و شهرها را بمباران و ویران کرد و دستور کشتار و اعدام صدها نفر را صادر کرد.

 رژیم بعث در سال ١٩٨٣ در نبرد حاجی عمران -گردمند که در جریان جنگ ایران و عراق روی داد، در مقابله با پیشمرگان حزب دمکرات کردستان (KDP) به رهبری بارزانی متحمل شکست بزرگی شد.

این شکست  بزرگ صدام حسین و رژیم بعث به بارزانی ها تلقی شد و بهانه خوبی برای وارد آوردن ضربه مهلک به عشیرە بارزانی ها شد.

و در یک سری حملات پی در پی  در بغداد و استان اربیل در اواخر ژوئیه و اوایل اوت 1983 بود که بر اساس اسناد، “دستگیری، کشتن و مفقودالاثر کردن بارزانی ها” در مقیاس وسیع آغاز شد.

بر اساس اسناد رسمی، در اواخر تموز   و اوایل اگوست ١٩٨٣، به درخواست رئیس  سابق امنیت عمومی دکتر فاضل البراک، یک نیروی بزرگ و مخفی متشکل از افسران و کارمندان دفتر امنیتی  لیوا عبدالمحسن خلیل  ‌و لیوا خیری داود جل میران.

   طبق برنامه قرار بود این نیروها در مناطق نزدیک به اردوگاه بارزانی مستقر شوند و در همان زمان اردوگاه ها به طور مخفیانه توسط نیروهای گارد جمهوری محاصره شد و سپس در سه مرحله بارزانی ها را دستگیر کردند.

مرحله اول: 31/7/1983 دستگیری بارزانی های ساکن قوشتپا در دو اردوگاه کار اجباری قدس و قادسیه در اطراف استان اربیل.

مرحله دوم: 1362/10/8 دستگیری بارزانی‌های ساکن منطقه حریر ولسوالی شقلوا، دیانه منطقه راوندز، اردوگاه بحرکه استان اربیل و قریه‌های میرگسور منطقه زیبار.

مرحله 3: در 1 اکتبر 1983، آنها اردوگاه ها را خانه به خانه بازرسی کردند و کسانی را که فرار کرده بودند دستگیر کردند.

اسناد نسل کشی بارزانی ها

  اسناد زیادی در مورد نسل کشی بارزانی ها وجود دارد. آنچه این واقعیت ها را بیشتر ثابت می کند، نامه رسمی شماره 84 ریاست  کل امنیت در تاریخ 29/3/1989 است که به دبیر ریاست جمهوری ارسال شده است که تأیید می کند:

به درخواست شما اطلاعات زیر در مورد منطقه حریر در استان اربیل در دسترس ما قرار دارد:.

در ماە تموز ١٩٨٣ در جریان حمله دشمن ایرانی-صهیونیستی به منطقه حاجی عمران و مشارکت گروه خیانتکار که اکثریت اعضای آن از بارزانی‌ها بودند تایید شد. دستوری از سوی رئیس سابق امنیت عمومی   دکتر فاضل البراک به اداره امنیت منطقه خودمختار صادر شد تا  یک نیروی بزرگ از ستاد و ادارات تشکیل دهد. امنیت منطقه خودمختار و ماموریت خود را بە شیوە محرمانه و محاصره کردن منطقە تا در سپیده دم روز بعد آماده باشند، همانطور که در 01/08/1983 با نیروی نظامی از گارد جمهوری برای محاصره مجتمع ها » قدس، قادسیه، قوشتبه که محل سکونت خانواده های بارزانی است و تمامی مردهای بارزانی  به جز افراد زیر 15 سال دستگیر و با خودروهای بزرگی که از بغداد تهیه شده بود با همراهی نیروی نظامی منتقل شدند.

 همچنین در این نامه آمده است: «در جامعه حریر، 403 نفر از عشیرە بارزانی از جمله شیروانی و مزوری به دلیل داشتن ارتباط با نیروهای پیشمرگه دستگیر شدند».آنها به دلیل اتهامات واردە به اعدام محکوم شده اند.

  به همین ترتیب، در دیانا و بحرکه و روستاهای میرگەسور، بارزانی ها دستگیر و به زندان ابوغریب فرستاده شدند و به نیرویی متشکل از کارکنان اداره کل امنیت و اداره امنیت بغداد تحویل داده شدند.

16 نوع اتهام مختلف برای 667 نفر انجام شد که به دادگاه انقلاب فرستاده شدند و در آنجا به اعدام محکوم شدند.

2225 نفر دیگر که قابل تفهیم نبود در اوایل ماه اوت پس از دستگیری و انتقال به استان مثنی به بوسیە فرستاده شدند.

  این سند تایید می کند که آنها اعدام شده اند و هیچ اطلاعاتی در مورد آنها نباید به خانواده هایشان داده شود.

در سند دیگری آمده است که دبیرخانه رئیس جمهور در تاریخ 24/8/1987 طی نامه ای به شماره 2651/ک دستور داده است که ممکن است شخص ثالثی با تمامی نهادها و مقامات مرتبط با مسئله کردها تماس گرفته و از سرنوشت بارزانی ها جویا شود.

  بنابراین پاسخ به هر سوالی در مورد این موضوع باید این باشد: «فقط ریاست جمهوری از این مشکل مطلع است زیرا مشکلی سیاسی و بسیار بزرگتر از مشکل این خانواده هاست».

“صدام حسین پس از دستگیری و کشتار بارزانی ها در دیدار با مردم اربیل گفت: هرکس به کشور خیانت کند نزد ما جایی ندارد و انها را ریشه کن میکنیم و گفت همە انها را کە بە بارزانی معروفن روانەی جهنم کردیم”.(روزنامه هاوکاری شماره 704 15/9/١٩٨٧) و در این سخنرانی کە از کاناڵ تلویزیونی پخش شد بە سراحت  دربارەی کشتار بارزانیها سخن گفت.

به نظر می رسد رژیم بعث به دنبال انتقام شکست خود در نبردهای حاجی عمران و گردمند است که توسط پیشمرگان حزب دمکرات کردستان به رهبری بارزانی شکست خورد. و در تلافی، علیه غیرنظامیانی که در جوامع وابسته به بارزانی ها در مناطق تحت کنترل آنها زندگی می کردند، نسل کشی کردند.

در نسل کشی بارزانی ها در سال 1983 ئەنجام شد 8000  مرد بارزانی  از جمله 315  نوجوان در تمام مراحل قتل عام شدند.

گورهای دسته جمعی بارزانی ها در صحرای بوسیه در جنوب عراق کشف شد،  کە تاکنون در سه مرحلە بە کردستان بازگرداندە شدند  512 جسد در 16 اکتبر 2005، 93 جسد در 6 مارس 2014 و 100 جسد در 30 ژوئیه به کردستان بازگردانده شدند و از سرنوشت بقیە انها هیچ اطلاعاتی در دست نیست.

پرونده نسل کشی بارزانیها

پرونده نسل کشی بارزانیها در سال 2010 به دادگاه عالی کیفری عراق ارجاع شد و در سال 2011 حکم نسل کشی دریافت کرد، اما هنوز به طور رسمی توسط پارلمان و دولت مرکزی عراق تأیید نشده است.

 به رسمیت نشناختن دولت عراق منجر به عدم پرداخت غرامت به بستگان قربانیان نسل کشی بارزانی شده است. این موضوع نگران کننده ای است که باید به آن پرداخته شود، زیرا خانواده های آسیب دیده مستحق شناسایی، عدالت و حمایت هستند.