جنایت کانی عاشقان و قیام حلبچە -1987
در پاییز ١٩٧٥در نتیجه پەیماننامە الجزایر بین صدام و پادشاه ایران برای پایان دادن بە انقلاب ایلول (سپتامبر) کوردها بە رهبری فقید ملا مصطفی بارزانی، کە یکی از مفاد توافق میبایست بە عمق بیش از 20 کیلومتر از مرز بین دو کشور بعنوان کمر بند امنیتی را تخلیه و روستاها به اردوگاه های اجباری منتقل کنند البتە این مورد فقط در عراق اجرایی شد.
در سال ١٩٧٨ اورامان و تمام روستاهای آن جابه جا شدند، بجز بیارە و تویلە، اما پس از شروع جنگ ایران و عراق در سال ١٩٨١ به دلیل بمبارانهای پی در پی این مناطق نیز بە اردوگاه های اجباری تخلیه و ویران شدند. به عبارت دیگر منطقه اورامان در این زمان جزو مناطق ممنوعە بود و همه ساکنان آن یا در حلبچه یا در اردوگاه های اجباری بودند.با شروع جنگ عراق و ایران، رژیم بعث کمربند امنیتی خود را محکمتر کرد و با فشار بر روستاییان با جابجایی ساکنان روستاهای مرزی، منطقه مرزی را گسترش داد. از آنجا که حلبچه در مرز عراق و ایران قرار داشت، دولت بعث شروع به جابجایی روستاهای حلبچه و نزدیک مرز ایران کرد.
در اواخر آوریل ١٩٨٧ رژیم از طریق کدخدای روستاها به همه روستاها هشدار داد که روستاها را ترک کرده و در شهرها ساکن شوند تا استراحتگاهی برای پیشمرگان وجود نداشته باشد که این تصمیم اوایل برای مردم منطقه بسیار سخت بود. در اواسط سال ١٩٨٧ تهدیدها به اوج خود رسید که نه تنها روستاهای مرزی بلکه باید روستاهای نزدیک حلبچه و جاده های اصلی نیز جابه جا شوند.
همه اینها به دنبال دستور صدام حسین دیکتاتور مبنی بر انتصاب علی حسن مجید به عنوان رئیس سازمان شمالی حزب بعث بود و با مصوبە شماره 160 در مارس سال 1987 به او اختیار مطلق در همه مناطق خودمختار از جمله کردستان داد.
بر اساس تصمیم آنها، حضور انسان و حیوان در مناطق ممنوعه کاملاً ممنوع بوده و شلیک کردن و تیراندازی آزاد بوده و با هیچ دستورالعملی محدودیت نداشت.
مردم حلبچه و اطراف آن بارها از مسئولان رژیم بعث حلبچه خواستند که دلایل این جابجایی اجباری را توضیح دهند، اما پاسخی دریافت نکردند، بنابراین در بین مردم، روشنفکران و جوانان حلبچه و دیگر شهرها در منطقه چاره ای اندیشیده شد کە تظاهرات و قیام علیه این تصمیم، لذا مردم حلبچه، اورامان و شارەزور در تاریخ ١٣/۵/١٩٨٧در حلبچه علیه آن تظاهراتی ترتیب دادند کە تبدیل بە قیام شد.
تظاهرات از محله کانی عاشقان شروع شد و سپس به محله کانی قولکا رسید و رژیم بعث با اطلاع از گسترش تظاهرات به نیروهای ارتش، امنیتی و اطلاعاتی دستور حمله به تظاهرکنندگان را داد که به شیوە کورکورانە به سمت آنها تیراندازی کردند.
اولین تظاهرکننده بە نام مریوان حمە رشید در وسط بازار در اثر تیراندازی با دوشکا کە بر سر پشت بام سرای حلبچە کار گذاشتە شدە بود شەهید شد و ده ها تن دیگر مجروح و به بیمارستان عنب منتقل شدند.
سپس رژیم بعث با هلیکوپتر بە بمباران کور محله های حلبچه پرداخت، به ویژه مکان هایی که احتمال میرفت تظاهرکنندگان در آن مخفی شده باشند، تعدادی از خانه ها را ویران کرد و تعدادی دیگر را کشتە و مجروح شدند .
علی حسن مجید که در آن زمان مسئول تشکیلات شمالی حزب بعث بود، دستور داد که مجروحان را در بیمارستان عنب بکشند. همچنین در هر جایی که صدای تیراندازی شنیده می شود با بولدوزر یا بمباران یا تخریب شود. همچنین دەستور داد محلە کانی عاشقان کە بیشتر از ٣٥٠ خانە را با تی ان تی منفجر با خاک یکسان شود و ساکنان ان ئاوارە و دەربەدەر شدند.
بر اساس این تصمیم نیروهای نظامی شامگاه بیمارستان حلبچه را محاصره کردند که مجروحان را با همراهانشان کە ٢٥ نفر بودند دستگیر و به پایگاه نظامی حلبچه منتقل کردند. به گفته شاهدان، بازداشت شدگان با دست و چشم بسته تیرباران شدند و در یک گور دسته جمعی در پشت پایگاه نظامی واقع بین حلبچه و روستای بموک دفن شدند.
پس از قیام سال ١٩٩١ در کردستان و تخریب پایگاه نظامی، پس از سال ها که مردم حلبچه مشغول ساخت خانه و پروژه های شهرداری بودند، این گور دسته جمعی کشف شد و از طریق شناسنامەی همراهشان معلوم شد قربانیان مربوط به راهپیمایی و قیام ١٣/٥/١٩٨٧ بودند.
در همان روز 26 شهروند در حال بازگشت از اورامان و حلبچه بین حلبچه و سیدصادق دستگیر و در اردوگاه نظامی روستای شانەدر دفن شدند. همزمان با قیام و تظاهرات حلبچه، مردم در روستای سیروان نیز علیه ظلم و ستم رژیم قیام کردند. در همان روز مردم سیدصادق آماده برگزاری تظاهراتی در حمایت از مردم حلبچه شدند که نیروهای رژیم به سرعت با آنها مقابله کردند و هشت شهروند به شهادت رسیدند و محله حصار شهر سید صادق را تخريب و ویران کردند.
در جریان قیام 13مەی1987، در مناطق حلبچە و اورمان و شارەزور و سید صادق رژیم بعث جنایات بسیاری مرتکب شد. از جملە بیش از 350 خانه را در محلە کانی عاشقان، یکی از قدیمی ترین محلەهای حلبچه را با تی ان تی منفجر و با خاک یکسان و ویران کرد و ساکنان آن آواره و بی خانمان شدند، محلە حصار را هم در سید سادق را ویران کرد. همچنین ٧٩ نفر بیرحمانە تیرباران و زندە بەگور کرد و صدها نفر زخمی شدند و بیش از 3000 نفر از خانە و کاشانە خود آواره شدند .
پس از یک هفته سرکوب تظاهرات در مرز، هزاران نفر برای فرار از جهنم رژیم بعث به ایران گریختند و شبانه از مرز عبور کردند. این اولین دسته از آوارگان کرد بود که پس از مهاجرت کردها در سال 1974 در جریان انقلاب سپتامبر علیه ظلم و ستم به ایران مهاجرت کردند.
پروندە جنایت قیام ١٣/٥/١٩٨٧ و محلە کانی عاشقان حلبچە در دادگاە عالی جنایات عراق
پس از سقوط رژیم، جنایت کانی عاشقان به شماره (۲/ج۵/۱۳۸۸) در شعبه پنجم به ریاست قاضی عبود مصطفی حمامی، دو وکیل (بکر حمە صدیق و گوران ادهم ) در دادگاه عالی کیفری عراق به صورت پرونده قانونی در آمد. این قضیه را مدیریت کردند.
قاضی عبود مصطفی حمامی پس از سه جلسه و استماع چند شاهد، در آخرین جلسه که چهارمین جلسه در تاریخ ٢٧/١/٢٠١٠ بود، اعلام کرد که متهم اصلی این پرونده علی حسن مجید به شماره گواهی فوت (250907) اعدام شده در تاریخ ٢٠١٠/١/٢٥ پرونده قیام ١٩٨٧ / ١٣/٥و محله کانی عشقان بدون نتیجه بسته شد.
Leave feedback about this